Τα Πικροσάββατα

Σημείωση: Κάθε έργο συμπληρώνεται διαρκώς έως ότου τελειοποιηθεί πλήρως.

Τα Πικροσάββατα

Ποίηση: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος
Εξώφυλλο: Αλέκος Φασιανός
Φιλική συμμετοχή: Χάρις Αλεξίου
Ηχογράφηση: Γιάννη Σμυρναίου
Παραγωγή: Φίλιππος Παπαθεοδώρου
Έκδοση δίσκου: 1984, Polygram

Ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης

1.Τριανταφυλλένια (Τσιφτετέλι) add
2.Το χατίρι (Χασάπικος) add
3.Η λυπημένη (Χασαποσέρβικος) add
4.Ταξίμι (Καμηλιέρικος) add
5.Γιαπί (Χασαποσέρβικο) add
6.Τα Πικροσάββατα (Ασίκικος) add
7.Το βρακί (Ασίκικος) add
8.Η βροχή (Ζεϊμπέκικος) add
9.Τα παιδιά (Χασαποσέρβικος) add
10.Κουτούκι (Ζεϊμπέκικος) add
11.Εργένης (Καρσιλαμάς) add
12.Τα ναύλα (Βαλς) add

Το 1984 κυκλοφορούν από την Polygram «Τα Πικροσάββατα». Δώδεκα λαϊκά τραγούδια σε παραγωγή του Φίλιππου Παπαθεοδώρου.

Η ηχογράφηση είναι του Γιάννη Σμυρναίου. Το εξώφυλλο είναι έργο του Αλέκου Φασιανου.

Σ’ ένα τραγούδι συμμετέχει φιλικά, κάνοντας σεγόντα, η Χάρις Αλεξίου.

Τα 12 «Πικροσάββατα» είναι:

1) Tριανταφυλλένια ( Tσιφτετέλι)

2) Το χατίρι (Χασάπικος) Συμμετέχει η Χάρις Αλεξίου

3) Η λυπημένη (Χασαποσέρβικος)

4) Ταξίμι (Καμηλιέρικος)

5) Γιαπί (Χασποσέρβικος)

6) Τα πικροσάββατα (Ασίκικος)

7) Το βρακί (Ασίκικος)

8) Η βροχή (Ζεϊμπέκικος)

9) Τα παιδιά (Χασαποσέρβικος)

10) Κουτούκι (Ζεϊμπέκικος)

11) Εργένης (Καρσιλαμάς)

12) Τα ναύλα (Βαλς)

Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του συνθέτη. Στο δίσκο έπαιξαν οι: Κώστας Παπαδόπουλος & Χρήστος Ψαρρός (μπουζούκια), Στέλιος Καρύδας (ακουστική κιθάρα, μπαγλαμά), Κώστας Νικολόπουλος (ηλεκτρική, ακουστική κιθάρα), Νίκος Τσεσμελής (ηλεκτρικό μπάσο), Μέμος Κυριαζής (ντραμς, κρουστά), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι).

Τον ίδιο χρόνο τα τραγούδια κυκλοφορούν σε δίσκο και σε ορχηστρική μορφή. Έχουν κρατηθεί δηλαδή οι ίδιες ορχήστρες και στη θέση του τραγουδιστή έχουν προστεθεί τα μπουζούκια του Παπαδόπουλου και του Ψαρρού. Στην επανέκδοση του δίσκου σε cd υπάρχουν και οι δυο εκδόσεις, αυτή με το Μητροπάνο και η ορχηστρική.

Θεοδωράκης και Παπαδόπουλος πρωτοσυνεργάστηκαν το 1978 με το τραγούδι «Μπήκε ο χάρος στο κελί» με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο δίσκο «Οκτώβρης ‘78» . Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε πρόσφατα ο Λευτέρης Παπαδόπουλος ανέφερε πως:

“Μόλις πήρε ο Θεοδωράκης το βραβείο Λένιν, εκεί στη Μόσχα, συμφωνήσαμε να κάνουμε μια σειρά τραγουδιών και γράψαμε 100 τραγούδια. Βγάλαμε λοιπόν μια δωδεκάδα και φωνάξαμε τον Πάριο. Τα είχε ηχογραφήσει ο Θεοδωράκης. Τα είπε πολύ ωραία ο Πάριος αλλά μετά μπήκε στη μέση η εταιρεία, ο Πάριος είχε συνηθίσει να τραγουδάει κάτι τραγούδια ελαφρολαϊκά, τα δικά μας είχαν άλλο ύφος και σταμάτησε αυτή τη δουλειά. Μετά, τα ίδια τραγούδια με διάφορες παραλλαγές τα δώσαμε στον Μητροπάνο…” (1)

Σύμφωνα επίσης με μαρτυρία του Γιώργου Νταλάρα στον υπογράφοντα, κάποια απ’ αυτά τα τραγούδια, ήταν να τα πει κι εκείνος. Αλλά εκείνη την εποχή ξέσπασαν οι διενέξεις μεταξύ ΕΔΕΤ-ΕΜΣΕ κλπ, δημιουργώντας τεράστια ένταση στις σχέσεις μεταξύ μεγάλου μέρους των δημιουργών με τους τραγουδιστές Νταλάρα, Αλεξίου και Γαλάνη κι έτσι το σχέδιο ματαιώθηκε.

Η σχέση του Μητροπάνου με το Μίκη Θεοδωράκη ξεκινά από το 1966 όταν ο συνθέτης τον επιλέγει για τις συναυλίες του ανά την Ελλάδα. Παρόλα αυτά το 1984 συναντιούνται δισκογραφικά για πρώτη φορά. Είναι η εποχή που ο Μητροπάνος ζητά από την εταιρεία του να πάρει συνθέτες, αφού σχεδόν όλοι είναι δεσμευμένοι με άλλες εταιρείες. Στην Polygram όμως επικρατεί η άποψη ότι ο τραγουδιστής μετράει περισσότερο από τον συνθέτη. Έτσι συνεργασίες όπως αυτή, ή η επόμενη με το Σταύρο Κουγιουμτζή στο δίσκο «Τα Νυχτέρια Μας» περνούν στα «ψιλά» και δεν ακούγονται ιδιαίτερα. Ίσως κι επειδή ο κόσμος έχει συνδυάσει το Μητροπάνο με λαϊκά τραγούδια , άλλου ύφους, του Τάκη Μουσαφίρη και του Σπύρου Παπαβασιλείου… Είναι αλήθεια πάντως ότι κι ο ίδιος δεν τα έχει στηρίξει ιδιαίτερα στις ζωντανές του εμφανίσεις.

Ειδικά για τα «Πικροσάββατα», έχω την αίσθηση πως, μαζί με την «Ανατολή» με τον Καζαντζίδη, τον «Οκτώβρη ‘78» με τον Μπιθικώτση, ίσως και το «Ασίκικο Πουλάκι» το 1996 με τον Βασίλη Λέκκα, είναι από τις πιο ολοκληρωμένες εργασίες που κάνει στη μεταπολίτευση ο Θεοδωράκης, πάνω στο λαϊκό τραγούδι… Και είναι ίσως η πρώτη φορά που ο Μίκης δουλεύει πάνω στους λαϊκούς δρόμους, τους οποίους όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, διδάχθηκε από το Χρήστο Νικολόπουλο. Γράφει επίσης πάνω σε ρυθμούς που μέχρι τότε δεν είχε ξαναγράψει, όπως το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου και «Το βρακί» που είναι γραμμένα πάνω στον ασίκικο…

Νομίζω πως σ’ αυτό το δίσκο ο Μητροπάνος, εκτός από τις εξαιρετικές ερμηνείες που καταθέτει, ερμηνεύει κάποια από τα σημαντικότερα τραγούδια της καριέρας του, όπως «Το χατίρι», με το χαρακτηριστικό σεγόντο της Χαρούλας Αλεξίου – που ήταν κι ένα από τα αγαπημένα του Σταύρου Κουγιουμτζή - ή το εκπληκτικό ζεϊμπέκικο, το «Κουτούκι» («Άγγελος δραπέτης»),το οποίο ήταν το πρώτο που έγραψε ο Μίκης γι’ αυτή τη σειρά. Στο τραγούδι αυτό ο Παπαδόπουλος μνημονεύει τον ρεμπέτη συνθέτη και τραγουδιστή Ανέστη Δελιά που τον σκότωσε η ηρωίνη. (2) Και πόσο εύστοχος και πάντα επίκαιρος είναι ο λόγος του «Προέδρου» που σε άλλο σημείο του δίσκου λέει: «Εργένης είναι ο Θεός, γι’ αυτό και κάνει θαύματα»…

Ξεχωρίζοντας κάποια σημεία από τις αφηγήσεις του τραγουδιστή, διαβάζουμε πως:

“Μετά ξανά με το Σπύρο (σσ. Παπαβασιλείου) για να φτάσουμε στα «Πικροσάββατα» με τον Θεοδωράκη και τον Λευτέρη Παπαδόπουλο. 25 χρόνια στο τραγούδι και να’ χω κάνει μέχρι τότε με το Λευτέρη μόνο ένα τραγούδι… Το «Δυο γαρουφαλλάκια σου κρατώ»* με μουσική του Πλέσσα. Ο Λευτέρης δεν συνεργαζόταν με την «Πόλυγκραμ», γιατί οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργαζόταν ο Λευτέρης δεν ήταν στην «Πόλυγκραμ». Κάποτε που προσπάθησα να γράψει στίχους σε δυο τραγούδια του Παπαβασιλείου, την είχε δει ότι ο Σπύρος είναι… δεξιός. Και άμα του κάτσει κάτι του προέδρου, του ‘κατσε…(γέλια)” (3)

Το 2000 ένας τραγουδιστής της νεώτερης γενιάς, ο Παναγιώτης Καραδημήτρης, ηχογραφεί ξανά ολόκληρο το δίσκο ενώ μαζί του συμμετέχει η Αλέξια , τραγουδώντας «Τα μάγια» από τις «Σερενάτες». Τίτλος του δίσκου «Τα Πικροσάββατα Και Μια Σερενάτα». Το 2008 επίσης, στο δίσκο «Τα Θεμέλιά Μου Στα Βουνά» η Γλυκερία τραγουδά το «Άγγελος δραπέτης» και ο Πασχάλης Τερζής τη «Βροχή».

Υπογράφει: Θανάσης Γιώγλου
28/07/2011

Πηγές:

1)Συνέντευξη του Λευτέρη Παπαδόπουλου στο Θανάση Γιώγλου για το περιοδικό «Πολίτης Κ» (Απρίλιος 2011)

2)Λευτέρης Παπαδόπουλος «Τα Τραγούδια Γράφουν Την Ιστορία Τους» (Ιανός ο μελωδός-2006)

3) Συνέντευξη Δημήτρη Μητροπάνου στον Γιώργο Τσάμπρα για Το Χρυσό Άλμπουμ του Ζάπινγκ (1996)