Προδομένος Λαός
Το χρονικό των αγώνων και της αγωνίας της Ρωμιοσύνης –οι Φιλικοί, ο Γέρος του Μοριά, ο Μακρυγιάννης, οι Τουρκομάχοι και σύστοιχοι στο αρματολίκι, οι λαϊκή αγωνιστές, οι αντάρτες στα ελεύθερα ελληνική βουνά στην Κατοχή, οι επώνυμοι και ανώνυμοι μάρτυρες ενός λαού ταμένου και αβοήθητου, τα σημερινά παιδιά μας, τα αυριανά μας πολύχρωμα οράματα ίσα με τη συντέλεια του αιώνα. Η ίδια πίστη, η ίδια αγάπη σε μια ζωή άξια να βιωθεί, η ίδια άρνηση υποταγής. Πάντα ο ίδιος όρκος μένει – λευτεριά και προκοπή. Και πάντα ελλοχεύουσα η Προδοσία – Λερναία Ύδρα. Όμως κάθε φορά νέοι αγώνες μας καλούν, δεν μας σταματούν μήτε οι ίντριγκες μήτε η βία. Μας θεριεύουν. Ζούμε μαχόμενοι, η ανελέητη και η ακριβή μας ιστορία.
πληροφορίες & μουσικήΟ Εχθρός Λαός
Ποίηση - Κείμενα: Ιάκωβου Καμπανέλλη Σύνθεση: 1975, Βραχάτι. Θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Χορωδία: Ο Θίασος του θεάτρου ΤΖ.ΚΑΡΕΖΗ - Κ.ΚΑΖΑΚΟΥ Παίζει μικρή συμφωνική ορχήστρα Ηχογράφηση: 1975, Τζένη Καρέζη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Minos Διευθύνει ο Μίκης Θεοδωράκης
πληροφορίες & μουσικήΤα Λυρικά
Ποίηση: Τάσου Λειβαδίτη Σύνθεση: 1976. Αθήνα. Ζωντανή ηχογράφηση στον Β' Μουσικό Αύγουστο το 1977 με τους μουσικούς: Βασίλη Τενίδη (κιθάρα), Σωτήρη Ταχιάτη (βιολοντσέλο), Ανδρέα Ροδουσάκη (κοντραμπάσο), Γιώργο Θεοδωράκη (κρουστά), Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου (πιάνο). Τραγουδά ο Μίκης Θεοδωράκης Minos, 1978
πληροφορίες & μουσικήΟκτώβρης 78'
Ποίηση: Τάσου Λειβαδίτη, Δημήτρη Χριστοδούλου, Λευτέρη Παπαδόπουλου, Γιάννη Θεοδωράκη, Ερρίκου θαλασσινού Ηχογράφηση: 1978, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Studio Columbia, ΕΜΙ Διεύθυνση Ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης
πληροφορίες & μουσικήΤαξίδι Μέσα στη Νύχτα
Ποίηση: Γιάννη Θεοδωράκη, Νίκου Μπότσαρη, Δημήτρη Κεσίσογλου, Μίκη Θεοδωράκη Ερμηνεία: Μαργαρίτα Ζορμπαλά Ηχογράφηση: 1978 Μπουζούκι: Λάκης Καρνέζης
πληροφορίες & μουσικήΧαιρετισμοί
Οι στρατιώτες ήρθαν να με συλλάβουν την ώρα που κοιμόμουνα. Με έγδυσαν και με διέταξαν να γονατίσω. Μετά μ΄έδεσαν πισθάγκωνα, όπως δένουν οι Αμερικάνοι τους αιχμαλώτους Βιετκόγκ. Όταν μπήκε η Μαρία ντράπηκα και τους είπα να μου βάλουν το σώβρακο. Μου ΄βαλαν το σώβρακο κι ένα χακί παντελόνι. Ήμουν ξυπόλητος και της είπα της Μαρίας να μου βάλει τα παπούτσια. Έσκυψε μπροστά μου και την ώρα που μου έδενε τα κορδόνια, της ψιθύρισα: «ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΜΑΡΙΑ».
πληροφορίες & μουσικήΕπιβάτης
Μεγάλη υπήρξε η συμβολή του νεαρού τότε ποιητή Κώστα Τριπολίτη με τη σκληρή, ανατρεπτική και προφητική του γλώσσα που ανατέμνει χειρουργικά την πολιτική στιγμή της Ελλάδας της δεκαετίας το ’80 και τα αδιέξοδα που δημιουργεί σε ανθρώπους ως ο συνθέτης, καθώς συνειδητοποιούν το τέλος της Μεγάλης Ουτοπίας των λαϊκών αγώνων όπως τους έζησαν έως τότε. Εντούτοις ο Θεοδωράκης φαίνεται να αντλεί από το προσωπικό του δράμα μια εξαίσια διάθεση για λυρική έκφραση γράφοντας μελωδίες μιας εντελώς νέας ευαισθησίας και μορφής. Για πρώτη φορά καταφεύγει σε τριμερείς ρυθμούς ξένους στην παράδοση της ελληνικής λαϊκής μουσικής σαν να θέλει να δείξει την απογοήτευσή του από την παγίδευση του λαϊκού κινήματος σ’ ένα δρόμο δίχως επιστροφή.
πληροφορίες & μουσικήΡαντάρ
Ποίηση: Κώστας Τριπολίτης Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας Μπουζούκι: Κώστας Παπαδόπουλος, Λάκης Καρνέζης Διεύθυνση Ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης Έκδοση δίσκου: 1981
πληροφορίες & μουσικήΤα Πικροσάββατα
Το 1984 κυκλοφορούν από την Polygram «Τα Πικροσάββατα». Δώδεκα λαϊκά τραγούδια σε παραγωγή του Φίλιππου Παπαθεοδώρου. Η ηχογράφηση είναι του Γιάννη Σμυρναίου. Το εξώφυλλο είναι έργο του Αλέκου Φασιανου. Σ’ ένα τραγούδι συμμετέχει φιλικά, κάνοντας σεγόντα, η Χάρις Αλεξίου.
πληροφορίες & μουσικήΗ Συνάντηση
Πρόκειται για μία συνάντηση «γιγάντων». Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη την αγάπη και τον θαυμασμό του προς τον Βασίλη Τσιτσάνη, που τον θεωρεί μέγα δάσκαλό του στο λαϊκό τραγούδι. Επίσης, είναι η πρώτη και μοναδική φορά που ο Σταμάτης Κόκοτας συναντιέται δισκογραφικά με τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ υπήρξε ένας από τους τραγουδιστές που πολύ αγαπούσε ο Βασίλης Τσιτσάνης.
πληροφορίες & μουσικήΔιόνυσος
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΣΕΙΡΙΟΥ ΚΙ Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ Κάθε φορά που θέλησα να παίξω σοβαρά, βρήκα απεριόριστη τη συμπαράσταση του φίλου μου Μίκη Θεοδωράκη, εξαίσιου τεχνίτη των ήχων και των αισθημάτων. Είναι αλήθεια πως πολλές φορές διαφωνήσαμε στο παρελθόν μα πάντα στα δευτερεύοντα και στα τριτεύοντα, ποτέ στα πρώτα και πρωταρχικά. Σ΄αυτά υπήρξαμε πάντα συναγωνιστές. Έτσι και τώρα με τον Σείριο. Θέλω να παίξω τον τροχονόμο και τον αρχειοθέτη μιας μουσικής ελληνικής κι επιλεγμένης, που θα ασκήσει επιρροή και σε προέκταση παιδεία, σε ακροατές που δεν έχουν ακόμα εφησυχάσει σε δημοσιογραφικές και κομματικές «υποδείξεις» περί Μουσικής και περί Τέχνης γενικά.
πληροφορίες & μουσικήΦαίδρα
Με το σημείωμα αυτό θα ήθελα να εκφράσω και δημόσια το αίσθημα απολύτρωσης που ένιωσα ύστερα από πολλά χρόνια συνεργαζόμενος δισκογραφικά με κάποιον που θεωρεί όπως κι εγώ την τέχνη και πιο ειδικά το τραγούδι πνευματική και ψυχική ανάγκη, ιερή δημιουργική πράξη, και απόλυτα προσωπική έκφραση έξω και πέρα από κάθε είδους σκοπιμότητα. Με τον Μάνο Χατζιδάκι όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθούσαμε έκπληκτοι να γίνονται τέρατα και σημεία μέσα σ΄ένα χώρο τόσο οικείο και αγαπημένο για μας, όπως είναι το ελληνικό τραγούδι.
πληροφορίες & μουσικήΟ Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο
Ποίηση: Γιάννης Θεοδωράκης ΤΡΑΓΟΥΔΙ: Μαργαρίτα Ζορμπαλά Χορωδία Πανεπιστημίου Αθηνών Διεύθυνση Ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης
πληροφορίες & μουσικήΚαρυωτάκης
ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ […] Από τη βιογραφία του Καρυωτάκη είδα με μεγάλη μου έκπληξη ότι έχω μαζί του πολλά κοινά σημεία. Οι γονείς μας ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Έτσι τα παιδικά χρόνια σημαδεύτηκαν μ’ αυτές τις μετακινήσεις-ξεριζώματα- από πόλη σε πόλη. Εγώ γνώρισα Χίο – Μυτιλήνη – Σύρο – Αθήνα – Γιάννενα – Αργοστόλι – Πάτρα – Πύργο – Τρίπολη – Αθήνα – Χανιά. Εκείνος Τρίπολη – Λευκάδα – Αργοστόλι – Λάρισα – Πάτρα – Καλαμάτα – Αθήνα – Χανιά – Πρέβεζα (υπογραμμίζω τις πόλεις που συμπέσαμε). Γεννήθηκε το 1896. Τότε γεννήθηκε κι ο πατέρας μου. Στα Χανιά (1913) απέκτησε τον μοναδικό του φίλο, τον Ευγένιο Αρετάκη. Ήταν θείος μου.
πληροφορίες & μουσικήΟι Γειτονιές του Κόσμου
Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος Απαγγελία: Γιάννης Ρίτσος Ερμηνευτές: Μαρία Φαρανρούρη, Γιάννης Θωμόπουλος Συμμετέχει η χορωδία της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου Διεύθυνση ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης
πληροφορίες & μουσικήMνήμη της Πέτρας
(Σημείωμα του συνθέτη στο δίσκο, Αύγουστος 1987): Στη ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ο λυρικός λόγος ντύνεται την ιστορία και το πάθος μιας μαρτυρικής χώρας που είναι η χθεσινή, η σημερινή και η αυριανή Ελλάδα. Οι δυνατοί ποτέ δεν διαμαρτύρονται, ποτέ δεν κλαίνε. Ποτέ δε ζητούν. Η ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ έχει τη δύναμη της πέτρας, του βράχου – που είναι η πατρίδα μας. Ούτε θρηνεί, ούτε ζητά. Τραγουδά. Για όσους και όποιους το αξίζουν.
πληροφορίες & μουσικήΩς Αρχαίος Άνεμος
Σύνθεση: Άνοιξη 1987, Αθήνα Ποίηση: Διονύση Κατατζά Ηχογράφηση: Οκτώβριος 1987 Ερμηνεία: Μίκης Θεοδωράκης, Σοφία Μιχαηλίδη Έπαιξαν οι μουσικοί: Ντάνα Χατζηγεωργίου (βιολοντσέλο) Δημήτρης Παπαγγελίδης (κιθάρα) Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο) Christian Boissel (cor anglais oboe) Λευτέρης Ψωμιάδης (πιάνο) Εξώφυλλο: Ανδρέας Μακάριος
πληροφορίες & μουσικήΜήπως ζούμε σ' άλλη χώρα;
Κύκλος τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη με στίχους του Μάνου Ελευθερίου. Τραγουδά η Μαρία Δημητριάδη Hμ. Έκδοσης: 1991
πληροφορίες & μουσικήΜια Θάλασσα Γεμάτη Μουσική
Ποίηση: Δήμητρας Μαντά Σύνθεση: 1987, Παρίσι Ερμηνεία: Αγγελική Ιονάτος Ηχογράφηση: 1994 Ενορχήστρωση: Cr. Boissel, AUVIDIS, Paris
πληροφορίες & μουσικήΤα Πρόσωπα του Ήλιου
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ (Απόσπασμα από το σημείωμα του συνθέτη στο δίσκο) ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ είναι βασισμένα στην ποιητική συλλογή του Διονύση Καρατζά Χρώματα-Φωνήεντα. Εκφράζουν την αντίληψή μου για το πώς βλέπω σήμερα το ελληνικό τραγούδι, τόσο σα μελωδία-στίχο-ρυθμό, όσο και σαν φωνές-ηχοχρώματα. Τα κατατάσσω στη σειρά των «κύκλων» εκείνων που σημάδεψαν και καθόρισαν την πορεία μου στο τραγούδι. Τέλος, τα ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ τα θεώρησα άξια και ικανά να εγκαινιάσουν μαζί με την ΕΒΔΟΜΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ και τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Νο 2 (για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο) την εποχή ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ.
πληροφορίες & μουσικήΗ Βεατρίκη στην οδό μηδέν
Ξεκίνησα γύρω στα 1986 τη συνεργασία μου με τον νεαρό τότε Πατρινό ποιητή Διονύση Καρατζά με δύο κύκλους τραγουδιών: ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ και ΩΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΑΝΕΜΟΣ. Η ΒΕΑΤΡΙΚΗ υπήρξε ο τρίτος κύκλος, που συνέθεσα στα 1987. αμέσως μετά ακολούθησε ένας τέταρτος κύκλος από είκοσι τέσσερα μικρής διάρκειας τραγούδια, ο κύκλος ΜΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΓΕΜΑΤΗ ΠΟΙΗΣΗ, σε ποίηση Δήμητρας Μαντά. Έτσι έκλεισε η Λυρική Τετραλογία – Το Τετράφυλλο Δάκρυ – που έχει επίκεντρο τον Ελλαδικό Έρωτα.
πληροφορίες & μουσικήΠολιτεία Γ'
Ο κύκλος τραγουδιών Πολιτεία Γ’ έρχεται σαν συνέχεια της Α’ και της Β’, που γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια. Τη μουσική της ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ Α’ τη συνέθεσα στα 1960, πάνω σε ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη και του Δημήτρη Χριστοδούλου. Τα τραγούδια ερμήνευσαν ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ενώ ο Μανώλης Χιώτης ήταν ο κορυφαίος στη μικρή λαϊκή ορχήστρα. Λίγο αργότερα, στα 1964, πάνω σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Νίκου Γκάτσου, Μιχάλη Κατσαρού, Δημήτρη Χριστοδούλου κι ενός αγνώστου τότε στιχουργού, του Πάνου Κοκκινόπουλου, συνέθεσα την ΠΟΛΙΤΕΙΑ Β’, που την ερμήνευσαν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης κι ο Κώστας Χατζής. Στη θέση του Χιώτη είχα τότε τον Κώστα Παπαδόπουλο και τον Λάκη Καρνέζη.
πληροφορίες & μουσικήΑσίκικο Πουλάκη
Ένα από τα ωραιότερα δώρα για τα 70 μου χρόνια –ίσως το ωραιότερο- είναι αυτός ο δίσκος, που έγινε με την αγάπη και το ταλέντο τριών φίλων-καλλιτεχνών, του Γιάννη Σπάθα, του Βασίλη Λέκκα και του Μιχάλη Γκανά. Η σειρά δεν είναι αξιολογική αλλά χρονολογική… Ο Σπάθας συμμετείχε στην εγγραφή του ¨ΔΙΟΝΥΣΟΥ¨, όπου και πρωτοάκουσε τους Δρόμους και τους Ασίκικους. Πάνε από τότε πάνω από δέκα χρόνια. Στη συνέχεια, στις περιοδείες που κάναμε μαζί στην Ελλάδα- Ευρώπη και ΗΠΑ παρουσιάζαμε μια σειρά Ασίκικους μόνο με την ορχήστρα. Όταν ο Λέκκας ήρθε κοντά μου τους τελευταίους μήνες, μίλησε με τον Σπάθα για ενδεχόμενο δίσκο μαζί μου κι έτσι οι Δρόμοι και οι Ασίκικοι ξαναβγήκαν στο φως. Ο εξαίρετος ποιητής Μιχάλης Γκανάς ήρθε να προστεθεί στην ομάδα, για να ντύσει ποιητικά τα παράξενα ακούσματα.
πληροφορίες & μουσικήΠολιτεία Δ '
Σύνθεση: 1996 Ποίηση: Μάνος Ελευθερίου, Σπύρος Τουπογιάννης Ερμηνεία: Πέτρος Γαιτάνος Ηχογράφηση: 1996
πληροφορίες & μουσικήΣερενάτες
Τα τραγούδια αυτού του δίσκου είναι τραγούδια του ονείρου και του ταξιδιού, ερωτικά τραγούδια με τη μαγεία, τη μοναξιά, τη μελαγχολία, αλλά και το θρίαμβο του έρωτα. Είναι τραγούδια που ανάβλυσαν ατόφια, μέσα από ακριβές, μοναδικές στιγμές και ευτύχησαν να τραγουδηθούν από τη Μαρία Φαραντούρη. Μια μεγάλη, πραγματικά, ερμηνεύτρια, ώριμη, παλλόμενη, νεανική, γεμάτη φρεσκάδα και δροσιά. Ευχαριστούμε θερμά τον Γιάννη Σπάθα, που δούλεψε γι’ αυτό το δίσκο, βάζοντας πολύ ταλέντο, πολλή καρδιά και πολύ μόχθο. Και βέβαια ευχαριστούμε τον Γιώργο Μάρκαρη, που ξαγρύπνησε αρκετά βράδια για να φτάσουν στα χέρια σας, έτσι όπως είναι, οι Σερενάτες. ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
πληροφορίες & μουσικήΆσματα
Το χρονικό εύρος των συνθέσεων εκτείνεται από το 1969 έως το 1996. Το cd περιλαμβάνει τις τελευταίες -έως τη χρονολογία κυκλοφορίας- συνθέσεις του Θεοδωράκη, επάνω στα δύο ποιήματα του αδερφού του, Γιάννη, τα Λυρικώτατα (αρ. τραγ. 14 & 15) - πρώτη δισκογραφική εκτέλεση εδώ από τη Μαρία Φαραντούρη. Η παλαιώτερη σύνθεση σ' αυτό το cd είναι Ο Χρησμός, που έγραψε ο συνθέτης τον Ιανουάριο του '69 στη Ζάτουνα και το αυτοβιογραφικό Είχα τρεις ζωές, που έγραψε τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς εκεί, το οποίο δισκογραφείται σ’ αυτό το cd για πρώτη φορά. Πρώτη εκτέλεση είναι και το Ίσκιοι βουβοί από τις Μπαλάντες σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη, καθώς και τα τρία Νέγρικα, σε ποίηση του πρώτου Προέδρου της Σενεγάλης Leopold Sedar Senghor, σε ελληνική απόδοση του Αλέξη Τραϊανού. Μοναδικές ερμηνείες από τη Μαρία Φαραντούρη, που σφραγίζουν καθοριστικά τις πρώτες εκτελέσεις και δίνουν νέα διάσταση στις δεύτερες, όπως είναι τα τραγούδια σε ποίηση Καρυωτάκη. Η φωνή της μαζί με τις έξοχες ενορχηστρώσεις του ταλαντούχου πιανίστα Henning Schmiedt εξασφαλίζουν ομοιογένεια στα Άσματα, δικαιώνοντας τον τίτλο τους. Το ένθετο φυλλάδιο περιλαμβάνει τους στίχους και κείμενο του συνθέτη σε ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά.
πληροφορίες & μουσικήΕρημιά
Η Ερημιά μέσα στη διαδρομή μου στο ελληνικό τραγούδι κλείνει έναν κύκλο που ξεκίνησα με τον Επιτάφιο στα 1960. Οπως στον Επιταφίο υπάρχουν στοιχεία αναγνωρίσιμα από διάφορες μουσικές της Ελλάδας, το ίδιο και στην Ερημιά μπορεί κανείς να ανιχνεύσει διάφορες μουσικές στιγμές που με επηρέασαν και με διαμόρφωσαν ως συνθέτη. Θα έλεγα άλλωστε ότι ο κύκλος αυτών των 12 τραγουδιών είναι αυτοβιογραφικός, με κεντρικό άξονα τον Ερωτα, που τον τραγουδώ κάθε φορά με άλλο "βλέμμα".
πληροφορίες & μουσικήΟδύσσεια
Τα τραγούδια γράφτηκαν τον περασμένο Απρίλιο. Όταν διάβασα τα ποιήματα του Κώστα Καρτελιά ένιωσα αιφνιδίως ένα σκίρτημα, όπως μου συνέβαινε όταν ήμουν νεότερος. Θέλω να ευχαριστήσω και να επαινέσω τον νέο ποιητή Κώστα Καρτελιά που μου έδωσε αυτό το σκίρτημα και με έκανε να νιώσω τα 81 μου χρόνια σαν 18! Η Ιρίνα Βαλεντίνοβα με σοβαρές μουσικές σπουδές στη Ρωσία με τέλεια κατάρτιση και επιμονή στην τελειότητα μου έδωσε τη δυνατότητα να εκφράσω αυτό το καινούργιο έργο μου. Αυτά τα τραγούδια με αυτό το στίχο, τη μουσική και την ενορχήστρωση γέμισαν χαρά τη Μαρία. Της το χρωστούσα. Αυτός ο ήχος είναι πιο κοντά σε κείνη. Δώστε σημασία στο τελευταίο τραγούδι του δίσκου. Είναι κορυφαία η ερμηνεία της σ' αυτούς τους τραγικούς στίχους.
πληροφορίες & μουσική